Tirza - Arnon Grunberg

Herkese Merhaba,

Bu yazımda 2014 yılında okuduğum en iyi kitaplardan biri olan Tirza hakkında bir şeyler söylemek istedim. Tirza ile tanışmam pek çok Türk okuyucusu gibi Ayfer Tunç sayesinde oldu. Kendisi bu romanı, 21. yüzyılda edebiyatın ölmediğini kanıtlayan eserler arasında birinci sıraya yerleştirmiştir. Ben Tunç gibi bir uzman değilim tabi ki; fakat Tirza benim için öyküsü ve üslubuyla çok özel bir yere sahip bir roman olmuştur.

Küçük kızı Tirza'yla yaşayan editör Hofmeester, hem özel hem de iş hayatında bazı umutların sonuna gelmiş bir adamdır. Karısı yıllar önce genç bir adamla beraber olmak için onu terk etmiştir. Büyük kızı İbi ise, ayrı yaşamaktadır. Bu sebeple, hayatını sadece Tirza'ya ve onun dünyasına adayan Hofmeester için kızı bir "Güneş Prensesi"dir. Bana göre, önceki yaşadıklarından dolayı elinde kalan tek somut yaşama nedeni Tirza olan Hofmeester'in, bundan sonra yapacağı her şey Tirza'ya olan umudunu kaybetmesiyle alakalıdır. Zira, Hofmeester anlam veremediğimiz bir seri olaylara dahil olur.

Tirza onuruna verilen bir parti hazırlığında başlayan hikaye annenin eve dönüşüyle çatışmalarını yavaş yavaş ortaya çıkarır. Annenin üzerinden geçmişe gidip gelmeler okuyucu olarak bizim Hofmeester'ın karakterini tahlil etmemize yardımcı olur. Eserin en çarpıcı kısmı ise bence yazarın belirli aralıklarla okuyucuyu sarsmasıdır. Hikayenin sıradanlaştığını hissettiğiniz anda öyle darbeler alırsınız ki, yazar her seferinde sizin gözünüzde kendi gücünü kanıtlar. Bu sarsıntılar hikayeyle doğrudan alakalı olduğu için çok detayına inmeyeceğim. Fakat, etkilerinin dehşet olduğunu söylemek benim için kaçınılmaz.

Eser, üçüncü ağızdan fakat Hofmeester'ın zihni çerçevesinde anlatılır. Bu sebeple, karakter ya da yazar size ne zaman izin verirse gerçekleri o zaman öğrenirsiniz. Hikayenin en yüksek noktasına gelindiğinde, bundan öncekileri yok sayacak kadar sarsılırsınız. Ayfer Tunç bu aşamada, elinin yandığını belirtmiştir.  Bu şokun yankısı eser bitiminden sonra dahi beyninizde yankılanır. En etkileyicisi de yazar bunu sadece hikaye ile değil, kullandığı eşsiz bir üslupla yapar.

Tirza, okumayı ve çağdaş edebiyatı seven herkesin hevesle okumak isteyeceği bir kitap... 

"Çeviri kurgu romanların editörlüğünü yapmıştı. Hayatı boyunca var olmayanla, en fazla muhtemel olanla ya da ihtimal dahilinde olanla uğraşmıştı. Şimdiyse var olanla olmayan arasındaki fark birbirine karışmış, aralarındaki sınır belirsizleşmiş, sonbahar sabahlarında havaalanında görüldüğü gibi puslanmıştı.  Fantazinin kırbacını, gerçekliğin üzerinde tutmak gerekirdi, aksi halde gerçeklik seni şahlanan bir at gibi semerinden fırlatıp atabilirdi. "

                                                                        Arnon Grunberg, Tirza, Alef Yayınları.

Hello everyone,

For this post, I wanted to say a few things about Tirza, one of the most valuable books I read in 2014. Like many Turkish readers, I have met this book thanks to the writer, Ayfer Tunç. She has put this book on top for the books that prove literature did not die in the 21st century. Certainly, I'm not an expert like her but Tirza has earned a peculiar spot in my heart due to its story and style.

Editor Hofmeester, who lives with his younger daughter Tirza, has come to the end of some expectations in both his personal life and career. His wife has left him for a young man. His older daughter Ibi, lives separated from them. Thus, for Hofmeester who dedicates his life to Tirza and her world, she is the "Princess of Sun". Up to me, everthing that Hofmeester performs during the storyline is directly connected to his lose of hope to Tirza, since she is the only concrete reason for him to live. Because, Hofmeester  gets involved in a series of events, meaningless to many.

The story, which begins with a party preparation in honour of Tirza, reveals the conflicts gradually with the advent of the mother. The flashbacks helps us analyze the character of Hofmeester. Yet, the most striking part of the novel is the fact that the writer shakes the reader at certain points. Just when you feel like the story is getting expected, you get such a  punch that each time the writer proves his power in your eyes. As these shakings are directly relevant to the story, I will not go into details. Yet, it is a must for me to say that the effects are awesome.

The story is told in the third person narration but within the mind of Hofmeestor. Therefore, you get the truth when the character or the writer lets you. When the climax arrives, you are shaken like none before. The writer Ayfer Tunç has mentioned that her hands had been burnt at that point. The impact of that particular shock echoes in your mind even after the book is finished. The most impressive thing is that the writer does so, with not only the help of story but also his unique style.

Tirza is a novel for all those who like reading and contemporary literature... 

   

Anna Kavan

ANNA KAVAN- BUZ- ICE

Kafkaesk tavır, distopya ve bilimkurguyla birleşirse

Gerçek adı Helen Woods olan ve daha sonraları Anna Kavan mahlasını kullanarak yazın hayatına devam eden yazar, bu ismi hem ünlü bir kadın hareketi eseri olan Let Me Alone romanındaki başkahramandan hem de büyük hayranı olduğu Kafka'dan ilham alarak ortaya çıkarmıştır. Başta annesi, daha sonra da eşleri ve kaybettiği çocukları etkisiyle sürekli depresif bir hayat geçirir. Üstelik, hayatı boyunca bir uyuşturucu bağımlısı olmuştur. Eserlerinde "bazuka" adını verdiği şırıngası öldüğünde yine elindeydi. Selahattin Özpalabıyıklar'ın çok güzel bir sunuşuyla başlar eser. Anna Kavan'ın diğer pek çok romanı baskılarının tükenmesi sebebiyle bulunamamaktadır. Umarım tekrar basılan Buz eseri gibi, diğer eserleri de Türk okuyucusuna sunulur.

Edebiyat dünyasında kimi zaman Kafka'nın kızkardeşi olarak adlandırılan Kavan'ın eserleri şüphesiz Kafka'nın izlerini taşımaktadır. Bunlar başlıca;

1. Karakterin kendini anlam veremediği bir ortamda bulması,

2. Bu ortamdan kurtulabilmek için amaçsız ve nereye gittiği belli olmayan bir çaba sergilemesi,

3. Hiçbir zaman olumlu ve net bir son yaşanamaması

İşte Buz da böyle bir roman. Ülkeyi baştan sona sarmakta olan bir buz kütlesinin yayıldığını öğreniriz. Fakat başkahraman hikayeye başladığınız andan itibaren geçmişten bildiği bir kadını aramaktadır. Hikayelerinin geçmişine yönelik net bir şey asla öğrenemeyiz. Amacı sadece kızı bulmak gibi görünse de kızı gördüğünde de ne yapacağını bilemez. Tekrar kaybeder ve tekrar bulur. Bu tip romanlarda hep şu soruyu sorarız: "Tam olarak neler oluyor?". Fakat, hiçbir zaman net bir cevap alamazsınız. Gerçekle gerçeküstünün birbirine geçtiği ve bazı doğaüstü etmenlerin de olduğu eser bir bağımlının hayal gücü bünyesinde sizi satırlarla oradan buraya sürükler. 

Ülkeyi saran buz, satırlarla size geçerek resmen içinizi donduruyor. Net bir mekan, zaman ve karakter tanımları verilmemesi de bu rahatsızlık hissini ikiye katlıyor. Eser kitabın önsözünde de belirtildiği gibi yazıldığı yılın en iyi bilimkurgu eseri seçilmiştir. Fakat bence bildiğimiz anlamda bir bilimkurgu asla değildir. Kolay akıp gitmeyen bir eser olduğunu belirtmem gerekir. Fakat, bilimkurgu, distopya ya da Kafka eserleri'nden herhangi birini seviyorsanız bu türlerin hepsinden bir nebze bir şeyler barındıran bu eseri de en azından bir tanımak ve deneyimlemek isteyeceksiniz. 

"... Tanınmış olmalıydım, ama kimseden hiçbir tanınma belirtisi görmedim, tanıdık yüzler hiç bakmadan yanımdan gelip geçtikçe kendimi giderek artan bir şekilde gerçekdışılaşmış hissediyordum."

                                                                                   Anna Kavan, Buz, Everest Yayınları.


When Kafkaesque meets dystopia and science fiction

The writer, whose real name is Helen Woods and later adpots the nickname Anna Kavan, takes this name both from a feminist novel Let Me Alone and from Kafka, of whom she was a fan. As a result of mainly her mother's, her husbands' and late children's ill effect, she leads a continuous depressed life. Her injection, which she calls bazooka, was in her hands when she passed.

In the literary world she is often called "Kafka's sister" and Kavan's works certainly bear the traces of Kafka. These are basically:

1. The protagonist finds himself in a meaningless situation,

2. He struggles senselessly to get rid of that situation,

3. No positive and clear endings

That's just the description for Ice. We learn that fields of ice are spreading all over the country. Yet, the protagonist searches for the woman he knew before. We can never learn something about the history of their story. Even though his aim seems to find the girl, he cannot perform anything when he finds her. He loses and finds her again and again. For these kinds of novels we are often compelled to ask:" Exactly, what is happening?". Yet, you can never get a clear and sharp answer. The novel , which has supernatural elements in it, drags you from pillar to post with the help of lines in the mind of an addict and in it the imagination and surreality are merged into one.  

The ice that surrounds the country passses to you and chills you inside. The fact that there are no definitons of a clear setting, time and character doubles up that sense of uneasiness. The novel was picked as the best science fictional work of the year in which it was written. But, I think it is not a science fictional work as we know it. I have to mention that it is not a page- turner. Yet, if you like science fiction, distopia or Kafka, you may at least want to meet or experience this book which carries a bit of all these elements. 

Keyif dolu satırlar;

I wish you delightful lines;  

Gerbrand Bakker - Yukarıda Ses Yok- The Twin

Gerçekleşemeyen bir yaşam ve yalnızlığın en somut hali

Merhabalar,


İlk yayınım son zamanlarda okuyup fazlaca etkisi altında kaldığım ödüllü Hollandalı yazar Gerbrand Bakker'in ilk romanı olan Yukarıda Ses Yok. 

Roman için bence en iyi tanım asla yaşanmayan bir hayatın beklentisinin mevcut hayata dadanmasıdır. Oldukça trajik bir olay sonucu ikiz kardeşini kaybederek beklentisinden çok farklı bir hayata adım atan Helmer, bu farkındalığa yavaş yavaş ulaşır. Zihninde her bir geçmişe gidip gelmesiyle, eklenen bu farkındalık yalnızlığını daha da çok perçinler. Zira yaşayamadığı bir hayatı olduğu gerçeği onu çok üzer. Geçmişten gelen bazı yüzler ve izler kaybettiklerini ona her defasında tekrar gösterir. Tüm bu aşamalarda ise yazar, satır aralarına eklediği hüzünle okuyucuya dolaylı yoldan bir acı yaşatır. 

Yazarın eğitimli bir bahçıvan olduğunu düşünürsek, eserde adeta bir karakter gibi büyük bir yer kaplayan çiftlik hayatının anlatımının da çok ayrıntılı olması şaşırtıcı değildir. Hollanda Dili ve Edebiyatı okumak yerine kaza sonrası hayatı tarla, hayvanlar ve yatalak babasının bakımı olan Helmer üzerinden mutsuzluğun ve yalnızlığın en çarpıcı örneklerinden birini gözlemleriz. Bu aşamada da baba figürünün Kafka eserlerindeki sertlikte olduğunu söylemek isterim.

Herkesin hayatında yol ayrımlarının olduğu anlar vardır. Bazı seçimlerin sonunda ise ya mutlu ya da mutsuz oluruz. Benzer şekilde, antik Yunan tragedyalarında, kahraman bir kusur işler ve eserin sonunda bu hatasının neden olduğu düşüşü yaşar. Fakat, Helmer'ın açısından bu durum çok farklıdır. Zira bu seçimi kendi yapamamıştır ve yaşadığı trajedi Yunan tragedyaları gibi kendi seçimi sonucu değil hayatın getirdiklerinin bir sonucudur. Ayrıca bunlarla birlikte çaresizliğin verdiği bir eylemsizlik de söz konusudur.Bu sebeple, Helmer benim açımdan postmodern bir kurbandır. 

Eğer bu tarz olay örgülerini ve anlatımı seviyorsanız; ya da kelime dağarcığınıza doğa ve hayvancılıkla ilgili biraz kelime katmak istiyorsanız (kitap bu konuda bazısına yorucu gelebilir) mutlaka okumanızı tavsiye ederim.

"Kalkmam gerek, biliyorum, çamlarla, huşlarla, akçaağaçlarla gölgelenen dolambaçlı patikalara, toprak yollara karanlık çökmüştür şimdi. Ama sakin oturmaya devam ediyorum. Yalnızım."  

                                                        Yukarıda Ses Yok, Gerbrand Bakker, Metis Yayınları. 

Hello,

My first post is about The Twin, by a Dutch and award winner writer, Gerbrand Bakker, which had a huge effect on me. 

I think, the best description for the novel is the haunt of one's unfulfilled life to his present life. After a tragic accident where his brother died, Helmer steps into a life very different from his expectations; yet he reaches this awareness gradually. Each time he goes back to past, this awareness adds up to his loneliness. Because, the truth that he hasn't lived the life he wanted makes him miserable. Some faces and traces of past reveal the things he has lost. In all of these stages, the writer, indirectly passes pain to the reader by the sorrow he has hidden between the lines.

Thinking that the writer is an educated gardener, it is not surprising that the farm life, which poses as a character, is too detailed. We witness unhappiness and loneliness via Helmer who has dedicated his life to the farm, animals and his invalid father after the accident, instead of studying Dutch Language and Literature. At this point, I want to state that the father figure is as harsh as those in Kafka's works.

In every life, there are crossroads. We become happy or unhappy up to our choices. Likewise, in Greek Tragedies, the hero has a hubris and experiences the downfall. But for Helmer, it is so different. Because, he has not been given a choice and his downfall is the result of the life, not his own free will. Moreover, a desperation is in question as a result of inactiveness. Thus, I think Helmer is a kind of postmodern victim. 

If you like that kind of plots and style; or want to add some words into your vocabulary about nature and stockbreeding (the novel could be tiresome to some in this sense) I strongly recommend you to read.